صنعت داروسازی ایران در سالهای اخیر با مجموعهای از چالشهای ساختاری، اقتصادی و فناورانه مواجه بوده که آینده آن را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. نخست، باید به تأثیر مکانیسم ماشه بر نرخ ارز و واردات مواد اولیه دارویی اشاره کرد. در صورت فعال شدن این مکانیسم و بازگشت تحریمهای گسترده، نرخ ارز با فشار تقاضا و کاهش عرضه، روندی افزایشی خواهد داشت و نرخ دلار ۱۲۰ هزار تومن در اواخر سال چندان دور از انتظار نمیباشد. این افزایش نرخ دلار، مستقیماً هزینه واردات مواد اولیه دارویی (API) را بالا میبرد و شرکتهای دارویی را با چالشهای جدی در تأمین منابع ارزی و حفظ تولید مواجه میسازد. در چنین شرایطی، احتمال کمبود داروهای حیاتی، کاهش ظرفیت تولید و تضعیف توان رقابتی شرکتها وجود دارد. به نظر میرسد در آیندهای نه چندان دور دولت دیگر توان تامین ارز ۲۸،۵۰۰ تومانی را نداشته باشد و شرکتها با نرخی ارز بسیار بالاتری اقدام به تهیه مواد اولیه نمایند و شاهد کاهش حاشیه سود ناخالص شرکتها باشیم.
در کنار این مسئله، سیاست قیمتگذاری دستوری داروها نیز یکی از موانع اصلی سودآوری و توسعه صنعت داروسازی است. تعیین قیمت دارو بدون لحاظ کردن هزینههای واقعی تولید، نوسانات ارزی و تورم، موجب کاهش حاشیه سود شرکتها و افت انگیزه برای سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه میشود. این سیاستها در بلندمدت میتوانند منجر به خروج برخی شرکتها از چرخه تولید، افت کیفیت محصولات و افزایش وابستگی به واردات شوند. اصلاح سازوکار قیمتگذاری با مشارکت بخش خصوصی ضرورتی اجتنابناپذیر است.
در نقطه مقابل این چالشها، فناوریهای نوین بهویژه هوش مصنوعی، فرصتهایی بینظیر برای تحول صنعت دارو فراهم کردهاند. هوش مصنوعی در فرآیند تحقیق و توسعه دارو، شبیهسازی مولکولی، پیشبینی اثرات دارو و کاهش زمان کشف داروهای جدید نقش کلیدی ایفا میکند.
در این میان، مطالبات صنعت داروسازی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. پرداخت بهموقع مطالبات شرکتهای دارویی از بیمهها و دولت، تخصیص ارز مناسب برای واردات مواد اولیه، اصلاح نظام قیمتگذاری، حمایت از تولید داخلی، تسهیل صادرات و سرمایهگذاری در زیرساختهای تحقیق و توسعه، از جمله خواستههای اصلی فعالان این صنعت هستند. تحقق این مطالبات میتواند مسیر رشد این صنعت را هموار سازد. دوره وصول مطالبات شرکتهای این صنعت به طور میانگین بالای ۲۵۰ روز است که شرکتها را با مشکلات سرمایه در گردش و مدیریت نقدینگی مواجه کرده است. افزایش هزینههای مالی و استقراض باعث کاهش کیفیت سود و افزایش ریسک شرکتهای دارویی شده است. در نهایت، بومیسازی مواد مؤثره دارویی (API) به عنوان یکی از راهبردهای کلیدی برای کاهش وابستگی و افزایش امنیت دارویی کشور مطرح است. تولید داخلی API ها نهتنها هزینههای تولید را کاهش میدهد، بلکه زمینهساز اشتغال تخصصی، ارتقای کیفیت و افزایش توان صادراتی خواهد بود. البته این مسیر نیازمند سرمایهگذاری در زیرساختها، انتقال دانش فنی و حمایت دولت از شرکتهای دانشبنیان و رعایت استانداردهای GMP است. در حال حاضر سه شرکت مواد اولیه دارو پخش، شیمی دارویی و دارویی البرز بالک نقش مهمی در تولید داخلی ماده موثره دارویی دارند.
-
ستایش روانشاد - کارشناس بازار سرمایه
-
شماره ۶۰۶ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما